Uzun bir aradan sonra Primeval Kinship kitabına geri dönüyorum. Westermarck etkisi ve davranışsal homoloji kavramları üzerinden insan ve primat davranışları arasındaki evrimsel benzerlikleri inceliyoruz. Üç akademik makale üzerinden bu kavramları sorguluyorum, evrimsel tutarlılığı değerlendiriyor ve davranışsal örüntülerin genetik kökenli mi yoksa uyarlayıcı mı olduğunu tartışıyorum.

Uzun bir aradan sonra Primeval Kinship (İlkel Akrabalık) kitabına ve blog yazılarına dönmek istiyorum.Önceki yazılarımı gözden geçirdim ve dağınıklığımı ve yazılarımın yorum ağırlıklı olduğunu fark ettim. Bu yazıyla hem motivasyonumu yeniden kazanmak hem de şimdiye dek neler yazdığımı toparlamak istiyorum. Akrabalık yapıları, primat davranışları ve kültürel evrimin izini süren önceki bölümleri kısaca özetlemeye çalışıyorum.

Bernard Chapais, evrimsel antropolojinin temel taşlarını oluşturan bu bölümde, insan toplumlarının kökenini açıklarken üç ana yapı taşına odaklanır: çoklu aile grupları (multi-family groups), çift bağları (pair-bonding) ve karşılıklı exogami. Bu yapıların tarihsel ve evrimsel birleşimi, insanlara özgü karmaşık sosyal yapıları ve akrabalık sistemlerini ortaya çıkarmıştır.

Bu yazı, primat kökenli ensestten kaçınma davranışının evrimsel kökenlerini ele alır. Chapais’in teorisine göre, insanlar yakın akrabalarla cinsel ilişkiden biyolojik olarak kaçınmaya evrimsel süreçte programlanmıştır. Dişilerde bu mekanizma daha eskiye dayanır. Ben babalığın geç keşfi nedeniyle erkeklerde bu eğilimin daha yeni geliştiği görüşüne sahibim. Sosyal yapı, göç ve bağlanma, bu davranışları şekillendiren önemli faktörlerdir.

Kadınlar ve erkekler tarih boyunca zorunlu veya gönüllü olarak göç ettiler. Modern dünyada yaşanan göçlerin motivasyonu ile atalarımızın yaşadığı dönemde yaşadığı grubu terk etmek arasında hem benzerlikler hem de farklar var. Atalarımızın toplumsal yapısı zamanla değişmiş olmalı. Değişen toplumsal yapılar farklı ilişki biçimlerinin ortaya çıkmasına yol açmış olmalı. Topluluk içindeki statüler kimin göç edeceğini de belirlemiş olmalı. Kadınların daha iyi eş için yaşadığı yer t

İnsanlarda akrabalık hem biyolojik hem kültürel temellere dayanır. Geleneksel olarak soy bağı biyolojiye dayandırılsa da antropolojik çalışmalar, kültürlerin akrabalık tanımlarını şekillendirdiğini gösterir. Primatolojiden gelen veriler ise biyolojik akrabalığın sosyal davranışları etkilediğini ortaya koyar. Günümüzde akrabalık, doğuştan gelen bağlar ve toplumsal kabullerin birleşimi olarak görülmektedir.

Primatlarda annelerle kızları arasındaki güçlü bağlar, grup içinde akrabalık temelli sosyal yapılar oluşturur. Annenin statüsü kıza geçer, bu da doğuştan sosyal farklılıklar yaratır. İnsanlarda da sosyal statü yalnızca kültürel değil, biyolojik temellere dayanır. Eşitsizlik evrimsel bir mirastır. Bu yapı, insan toplumlarında kültürel akrabalık sistemleriyle daha da karmaşık hale gelmiştir.

İnsanlardaki akrabalık sistemlerinin, primat atalarımızdan miras kalan anne-soylu (rahim bağlantılı) akrabalık düzenine dayandığı anlatılıyor. Primatlar, uzun süreli sosyal ilişkilerle akrabalarını tanır; özellikle dişiler anneleri ve kız kardeşleriyle güçlü bağlar kurar. Akraba tanımanın içgüdüsel olduğu vurgulanırken, erkeklerin çocuklara sahip çıkmasının doğal olmadığı, sosyal süreçlerle açıklanmaya çalışıldığı eleştiriliyor.

Chapais, insan toplumunun evriminde dışevliliğin (exogamy) ve istikrarlı üreme bağlarının önemini açıklar. Çift bağlanmadan farklı olarak, istikrarlı üreme bağları hem monogami hem de polijini ve poliandri gibi sistemleri kapsar. İnsanlarda babalık, mevcut anne soyuna dayalı akrabalık tanımanın genişlemesiyle ortaya çıkmıştır.