SON YILIN DEĞERLENDİRMESİ

Sosyoloji bölümü üçüncü sınıfı bitirdim. Bu süreçle ilgili ileride bir yazı yazmayı planlıyorum ama şu an bir türlü çözemediğim yada içinden çıkamadığım konularla mücadele halindeyim. Sosyoloji bölüm derslerini de bir miktar geriye atmama bile sebep olan bir mücadele bu.

Sosyolojiden biraz soğumama ve evrimsel psikolojiye yönelmeme yol açan bir süreç yaşadım. Sosyolojinin ayakları yere basmayan bir bilim alanı olduğunu gördüğümden beri bir çözüm arayışı içindeyim. Aslında özünde derdim aynı. Biz insanlar neden böyleyiz, yaptıklarımızı neden yapıyoruz? Bu sorulara belki kişisel fikirlerim şu diyerek cevap verilebilir, bu her zaman kolaylıkla yapılabilir ama asıl ulaşmak istediğim nesnel bilgi. Ben, dünyayı böyle anlıyorum öyleyse dünya böyledir deme taraftarı değilim. Doğa bilimleri gibi nesnel bilgiye ihtiyacım var. Bunun da sosyolojinin içinde bulunduğu durumla halledilemeyeceği ortada. Neyse ki bunları gören yalnızca ben değilim. Bu konuya kafa yoran bilim insanları var.

Cosmides ve Tooby çifti de bunlardan ikisi. Onların da için de olduğu bir grup insanın sosyal bilimlerin içinde bulunduğu duruma çözüm önerileri sunmaları beni çok çekti. Bu antropolog ve psikolog çiftin katkıda bulundukları “Adapted Mind” kitaplarını okuyunca aklımdaki bir çok soru işaretine cevap bulma umudu hissettim ve elimden geldiğince derin okumalara başladım.

İşte boyumdan büyük işlere bulaşmam da bu süreç de oldu. Adapted Mind kitabı bir kapı açtı ama açılan kapıdan kılavuzsuz bir şekilde girdiğim için kayboldum. Bir ara aynı anda 4-5 kitap okurken buldum kendimi. Bir kitap okurken referansından bir makaleye atlamak sonra kitaba dönüp aynı anda kitaptaki başka bir referans kitaba yönelmek. O kitabı okurken bir yandan da referanslarındaki başka birçok makaleyi okumaya çalışmakla geçen bir yıl yaşadım.

Bu süreç boyunca çoğunu okuduğum makaleler ve kitapların listesini aşağıda listeliyorum.

Makale Ve Kitaplar

1. THE ADAPTED MIND Evolutionary Psychology and the Generation of Culture -  Edited by Jerome H. Barkow Leda Cosmides John Tooby

2. The Past Explains the Present Emotional Adaptations and the Structure of Ancestral Environments John Tooby and Leda Cosmides

3. Better than Rational: Evolutionary Psychology and the Invisible Hand By LEDA COSMIDES AND JOHN TOOBY

4. Chapter 41 - Beyond Intuition and Instinct Blindness: Toward an Evolutionarily Rigorous Cognitive Science LEDA COSMIDES JOHN TOOBY

5. Origins of domain specificity: The evolution of functional organization - Leda Cosmides and John Tooby

6. Evolutionary Psychology: A Primer - Leda Cosmides & John Tooby

7. The cognitive neuroscience of social reasoning - Leda Cosmides

8. Evrimsel Psikoloji - Burcu Tekeş - NOBEL AKADEMİK YAYINCILIK

9. Evolutionary Psychology and the Generation of Culture, Part I Theoretical Considerations - John Tooby and Leda Cosmides

10. Evolutionizing the Cognitive Sciences: A Reply to Shapiro and Epstein - John Tooby - Leda Cosmides

11. The ecological rationality of helping others: Potential helpers integrate cues of recipients' need and willingness to sacrifice - Daniel Sznycera,e,f,⁎,1, Andrew W. Deltonb,c,d,⁎⁎,1, Theresa E. Robertsonc,d, Leda Cosmidese,f, John Tooby

12. THE EVOLUTION OF MORAL COGNITION - Leda Cosmides, Ricardo Andrés Guzmán, and John Tooby

13. From Evolution to Behavior: Evolutionary Psychology as the Missing Link - Leda Cosmides

14. Zihin Nasıl Çalışır_- Steven Pinker - Alfa Yayınları (2017)

15. The Blank Slate_ The Modern Denial of Human Nature - Steven Pinker - Viking (2002)

16.  The MIT Encyclopedia of the Cognitive Sciences - (MITECS) Robert A. Wilson, Frank Keil - MIT Press (1999)

17. Cognitive Psychology - Ulric Neisser - Classic Edition-Psychology Press (2014)

18. The-evolution-of-decision-rules-in-complex-environment - The Modelling Animal Decisions Group -  Tim W. Fawcett, Benja Fallenstein, Andrew D. Higginson, Alasdair I. Houston, Dave E.W. Mallpress, Pete C. Trimmer, and John M. McNamara

19. Why Humans Like to Cry_ The Evolutionary Origins of Tragedy - Michael Trimble - Oxford University Press, USA (2012)

20. A Short History of Mathematical Population Dynamics - Nicolas Bacaër

21. Human Evolutionary Psychology - Louise Barrett_ Robin Dunbar_ John Lycett - Bloomsbury Publishing Plc (2001)

22. Foundations of Cognitive Psychology - Fernand Gobet, Philippe Chassy -  McGraw-Hill Education (2011)

23. Sociobiology_ Edward O. Wilson -The Abridged Edition  -Belknap Press of Harvard University Press (1980)

24.  Introducing Evolutionary Psychology -Dylan Evans, Oscar Zarate -Totem Books (2000)

25. Vision: A Computational Investigation into the Human Representation and Processing of Visual Information - chapter1 - David Marr

26. The Social Animal_ The Hidden Sources of Love, Character, and Achievement - David Brooks

27. Chapter 36 - Origins and Evolution of Religion from a Darwinian Point of View: Synthesis of Different Theories - Pierrick Bourrat

28. Chapter 5 - Attachment Theory within a Modern Evolutionary Framework - Jeffry A. Simpson Jay Belsky

29. Childhood Experience, Interpersonal Development, and Reproductive Strategy: An Evolutionary Theory of Socialization - Jay Belsky, Laurence Steinberg and Patricia Draper

30. ANNELERİN ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARINI ETKİLEYEN ETMENLERİN İNCELENMESİ AN ANALYSIS OF THE FACTORS AFFECTING THE CHILD REARING ATTITUDES OF MOTHERS  - Deniz ŞANLI  - Candan ÖZTÜRK

31. Handbook on Evolution and Society_ Toward an Evolutionary Social Science-Paradigm - Jonathan H. Turner, Richard Machalek, Alexandra Maryanski (eds.) -(2015)

32. Evolutionary Analysis in the Social Sciences A series edited by Jonathan H. Turner and Kevin J. McCaffree

33. Down to Earth Sociology_ Introductory Readings- James M. Henslin -Free Press (2007)

34. Human Universals- Donald E. Brown - McGraw-Hill Companies (26 Dec 2017)

35. The Social Animal_ The Hidden Sources of Love, Character, and Achievement- David Brooks - Random House Digital, Inc. (2011)
    

36. Evolutionary Psychology_ A Beginner's Guide (Beginner's Guides)- Robin Dunbar, Louise Barrett, John Lycett -Oneworld Publications (2005)

37. Evolutionary Psychology_ An Introduction - Lance Workman, Will Reader - (2004)

38. The Handbook of Evolutionary Psychology - David M. Buss - (2005)

39. 
    

40. Pregnancy, Anthropological Approaches to SALLIE HAN

41. Anthropology of Pregnancy Loss- Rosanne Cecil (editor) - Routledge (1996)

42. TIDES OF INNOVATION IN OCEANIA VALUE, MATERIALITY AND PLACE - EDITED BY ELISABETTA GNECCHI-RUSCONE AND ANNA PAINI - MONOGRAPHS IN ANTHROPOLOGY SERIES

43. WAYS OF BALOMA - RETHINKING MAGIC AND KINSHIP FROM THE TROBRIANDS Mark S. Mosk

44. A Companion to Medical Anthropology Edited by Merrill Singer and Pamela I. Erickson

45. The Birth of the Pill_ How Four Crusaders Reinvented Sex and Launched a Revolution- Jonathan Eig - W. W. Norton & Co (2014)

46. Abortion & the Politics of Motherhood- Kristin Luker - University of California Press (1985)

47. Social Control of Sex Offenders_ A Cultural History- D. Richard Laws (auth.) - Palgrave Macmillan UK (2016)

48. The Origins of Sex_ A History of the First Sexual Revolution- Faramerz Dabhoiwala - Oxford University Press (2012)

49. Work, Sex, and Power_ The Forces that Shaped Our History - Willie Thompson - Pluto Press (2015)

50. Anthropological Perspectives on Sex - Camilla Power

51. Sex, Science, Self_ A Social History of Estrogen, Testosterone, and Identity- Bob Ostertag - University of Massachusetts Press (2016)

52. Why women have sex_ understanding sexual motivations from adventure to revenge (and everything in between) - Cindy M. Meston, PH.D._David M. Buss, PH.D -Henry Holt and Company_Times Books (2009)

53. The Origins of Human Nature_ Evolutionary Developmental Psychology- David F. Bjorklund, Anthony D. Pellegrini - American Psychological Association (APA) (2002)

54. Multiple Relations: Towards an Anthropology of Parenting - Erdmute Alber

55. The Story of Sex_ A Graphic History Through the Ages- Philippe Brenot - Black Dog & Leventhal Publishers (2017)

56. The Myth of Matriarchy: Why Men Rule in Primitive Society - JOAN BAMBERGER

57. Language and Its Ecology_ Essays in Memory of Einar Haugen-Mouton De Gruyter - Stig Eliasson, Ernst Håkon Jahr -(1997) (Trends in Linguistics. Studies and Monographs, Vol. 100)

58. Language and Thought_ Anthropological Issues-De Gruyter - William C. McCormack (editor)_ Stephen A. Wurm (editor) - (1977)

59. The Evolution of Human Societies_ From Foraging Group to Agrarian State, Allen Johnson, Timothy Earle - Second Edition-Stanford University Press (2000)

60. How Culture Makes Us Human_ Primate Social Evolution and the Formation of Human Societies- (Key Questions in Anthropology) Dwight W Read - Routledge (2011)

61. An Invitation to Anthropology _ The Structure, Evolution and Cultural Identity of Human Societies- Josep R. Llobera - Berghahn Books, Incorporated (2003)

62. Handbook of Evolution_ The Evolution of Human Societies and Cultures - Franz M. Wuketits, Christoph Antweiler - Wiley-VCH (2004)

63. Sex at Dawn_ The Prehistoric Origins of Modern Sexuality- Christopher Ryan, Cacilda  Jethá - Harper (2010)

64. The Evolution of Human Sexuality  - Donald Symons - Oxford University Press, USA (1981)

65. The Evolution Of Desire_ Strategies Of Human Mating- David M. Buss - Basic Books (1994)

66.  Sex, Power, Conflict_ Evolutionary and Feminist Perspectives- David M. Buss, Neil Malamuth - Oxford University Press, USA (1996)

67. Fatherhood_ Evolution and Human Paternal Behavior - Peter B. Gray, Kermyt G. Anderson - (2010, Harvard University Press)

68. Seks Neden Keyiflidir- Jared Diamond - Varlık Yayınları (2011)

69. Üçüncü Şempanze-Jared Diamond - Alfa Yayınları (2013)

Geçtiğimiz yıl Adapted Mind kitabının ateşlemesi ile çıktığım yolculukta okuduğum makaleler ve kitapların listesi budur. Tabi ki kitapların hepsinin tamamını okumadım. Referans gösterilen kısımlarını okudum ama her kitabı da detaylı şekilde inceledim. Özellikle Cosmides’in hemen hemen tüm makalelerini okudum yada detaylı şekilde inceledim. Bir çok makale ve kitabı Türkçeye de çevirdim bu arada. İngilizce biliyorum, okuyorum da ama bir konuyu ayrıntılı şekilde anlamak istediğimde İngilizce okumaktan zevk almıyorum. Eğer altını çizerek, not tutarak okumazsam konuyu anlayamıyorum. Bu yüzden bu listede yer alan makale ve kitapların ilgilendiğim kısımlarını da Türkçeye çevirdim.

Bu arada listede herhangi bir sıralama kriteri yok. Bilgisayarda bulduğum, kaydettiğim farklı yerlerden çekip çıkardıklarım bunlar. Belki bu süreç içinde nereye kaydettiğimi bulamadıklarım bile olabilir. Maalesef Çok dağınık bir kişiyim ve bu durum bana çoğu zaman enerji ve zaman kaybettiriyor ama yapacak bir şey yok. İnsan kendini disipline edemiyor. Yada ben edemiyorum desem daha doğru olur. 

Bu listede 8. sırada yer alan tek Türkçe kitaba özel bir paragraf ayırmak istedim. Türkiye'deki bilim insanlarının yazmış olduğu makalelerin bir derlemesi ve çok faydalı bulduğum yazılarla dolu. Evrimsel psikoloji literatürüne hakim olmak isteyen, evrimsel psikoloji neymiş, hangi konuları kendine dert edinmiş öğrenmek isteyenler için mükemmel bir kaynak. Bu kitapta emeği geçen herkese defalarca teşekkür etmek isterim. 

Sonuç olarak bugün ne noktadayım. Kısaca özetlersem durum şu. Sosyal Bilimlere evrimsel psikoloji çerçevesinden bakmayı tercih ediyorum. Çünkü nasıl ki matematik, doğa bilimlerinin ortak dili olarak kullanılıyor sosyal bilimlerde de bir ortak dile ihtiyaç duyulduğunu görüyorum. Eğer nesnel bir temele oturacaksa tüm sosyal bilimcilerin ortak bir dil kullanması gerekiyor. Bu ortak dil için  de evrimsel psikoloji çok uygun diye düşünüyorum. Eğer insanın ne olduğunu anlayabilirsek neyi niye yaptığımızı da çözebiliriz diye düşünüyorum. Böylece fazlaca enerji tüketen yapısalcılık, işlevselcilik, yorumlamacılık, fenomenoloji vb. gibi sosyal bilimleri bir yere götüremeyecek gemilere binerek boşa kürek çekmenin anlamsız olduğunu düşünüyorum.

Genel olarak evrimsel psikolojiyi ve özel olarak da insan evrenselleri ve babalığın keşfi konularına yoğunlaştığım bir dönem geçirdim. Okumalarımın odak noktasını bunlar oluşturdu. Şimdi okuduklarımı derlemek ve derli toplu yazılar yazmak istiyorum ama yazının başında da belirttiğim gibi boyumdan büyük bir işe kalkıştığımın da farkındayım. Kaçan treni kovalama telaşına düştüm ve aynı anda birçok şey yapmaya çalıştım. Bu da beni biraz felç etti. Şimdi soğuk kanlı bir şekilde oturup ne yaptım, ne yapıyorum diye düşünme zamanı geldi. Nabzımı düşürmem ve normale dönmem gerekiyor. 

Becerebilirsem önce insan evrenselleri ile ilgili birkaç yazı sonrada da babalığın keşfi konusunda bir şeyler yazmak istiyorum. Bakalım altından kalkabilecek miyim?